O Mnie
Krzysztof Pyrć
Miejsce urodzenia: Kraków
Wiek: 44 lata
Stan cywilny: żonaty
Wykształcenie:
- 2024-2005: Leadership Academy for Poland Center for Leadership
- 2022-2024: eMBA (z wyróżnieniem) Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, EM Normandie Business School, AESE Business School [akredytacja EFMD]
- 2019: Tytuł Profesora (wirusologia)
- 2013: Habilitacja. Uniwersytet Łódzki (wirusologia)
- 2009: IPMA Project management associate lev. D
- 2007: Stopień doktora, Uniwersytet Amsterdamski (nauki medyczne)
- 2003: Tytuł magistra, Uniwersytet Jagielloński (biologia molekularna)
- 2024 - ...: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej. Prezes elekt.
- 2007 - ...: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (aktualnie: profesor, kierownik wirusologii)
- 2019 - ...: Członek Rady Dyscypliny UJ
- 2017 - ...: Członek Rady MCB UJ
- 2012–2016 oraz 2024-2028: Członek Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego
- 2009–2012: Koordynator programu strukturalnego POIG BMZ
- 2006: Badacz, University of North Carolina, USA
- 2003-2007: Asystent, Uniwersytet Amsterdamski
nurkowanie ▪ góry wysokie ▪ żeglarstwo ▪ bieganie ▪ podróże ▪ narty ▪ golf
Curriculum Vitae ▪ Lista publikacji i cytowań Google Scholar ▪ Lista patentów międzynarodowych
Działalność Naukowa
Karierę naukową rozpocząłem w Holandii jako student, a następnie asystent badawczy w szpitalu Uniwersytetu Amsterdamskiego. Początkowo zajmowałem się opracowaniem nowych metod analizy wiromu, co doprowadziło mnie do opracowania nowej metody VIDISCA służącej do identyfikacji nowych zagrożeń biologicznych. W efekcie dalszych badań z jej wykorzystaniem odkryłem ludzkiego koronawirusa NL63, co w dużej mierze zdefiniowało moją dalszą karierę. W kolejnych latach skupiłem się na charakterystyce nowego ludzkiego patogenu zarówno pod względem biologicznym, jak i biomedycznym. Dzięki przyznaniu mi środków przez Królewską Niderlandzką Akademię Sztuk i Nauk mogłem rozpocząć pracę w laboratorium prof. Ralpha Barica na Uniwersytecie Północnej Karoliny w USA. Prof. Baric jest znany z pionierskich badań nad biologią molekularną i patogenezą wirusów, a w tym czasie był jednym z nielicznych specjalistów, który dysponował technologią tworzenia hodowli tkankowych ludzkich płuc i oskrzeli ex vivo. W 2007 roku złożyłem pracę doktorską i uzyskałem stopień doktora; moja praca została nagrodzona przez Holenderskie Towarzystwo Chorób Zakaźnych jako najlepsza dysertacja w Holandii w latach 2006-2007.
Po obronie zdecydowałem się na powrót do Polski i rozpoczęcie pracy w moim macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym czasie wirusologia praktycznie nie funkcjonowała w Krakowie, co oznaczało konieczność pozyskania przeze mnie środków, zaprojektowania i utworzenia nowych laboratoriów oraz co najważniejsze, zbudowanie Zespołu badawczego i stworzenia własnej szkoły. Doprowadziło to początkowo do stworzenia laboratoriów w klasie BSL2, a następnie pierwszego w Polsce badawczego laboratorium w klasie bezpieczeństwa BSL3+. Wspólnie z utworzonym przeze mnie Zespołem naukowym rozpoczęliśmy prace, których celem jest zrozumienie interakcji pomiędzy wirusem a gospodarzem. Prace te stanowią logiczną kontynuację moich początkowych zainteresowań, jednak ich zakres rozszerzył się i jest na bieżąco modyfikowany w odpowiedzi na nowe zagrożenia oraz rozwój technologii.
Mój Zespół specjalizuje się w wirusach stanowiących zagrożenie w XXI wieku – koronawirusach, flawiwirusach, alfawirusach, czy wirusach grypy. Aby lepiej zrozumieć procesy zachodzące w naszym organizmie stworzyliśmy unikalny warsztat badawczy w oparciu o trójwymiarowe hodowle tkankowe, a obecnie staramy się odtworzyć w laboratorium skomplikowany ekosystem ludzkiego organizmu. W ostatnich latach nasz warsztat na poziomie tkanki i pojedynczej komórki rozszerzyliśmy o techniki biologii strukturalnej, co już zaowocowało doskonałymi publikacjami. Dzięki połączeniu nowych technologii oraz wieloletniemu doświadczeniu prowadzone przez nas badania pozwalają na otrzymywanie wiarygodnych danych, jak również na ograniczenie badań z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych. Dzięki naszym pracom udało się poznać przebieg procesu zakażenia dla wielu ludzkich i zwierzęcych wirusów, a nasze wyniki doprowadziły do stworzenia nowych substancji o działaniu terapeutycznym.
Przykładem skutecznej translacji naszych badań podstawowych na praktykę są leki na COVID-19, takie jak remdesiwir czy molnupirawir. Bardziej aktualny przykład to PSSNa w leczeniu kociego kataru. W ramach spin-off Acatavir Sp. z o.o. podnieśliśmy gotowość produktu do poziomu TRL7 i podjęliśmy partnerstwo strategiczne z firmą Vet Planet, która jest jednym z regionalnych liderów w medycynie weterynaryjnej i aktualnie objęła większościowy udział w spółce. W okresie pandemii COVID-19 wykorzystaliśmy nasz potencjał oraz infrastrukturę do pracy na rzecz społeczeństwa, zarówno poprzez wsparcie służb porządkowych, takich jak straż pożarna, jak i poprzez działania bezpośrednie takie jak diagnostyka pacjentów i środowiskowa oraz monitorowanie zmienności wirusów w populacji.
Nasze prace są finansowane ze źródeł prywatnych i publicznych, krajowych i międzynarodowych. Warto w tym miejscu wspomnieć, że mój Zespół został częścią sieci najlepszych europejskich zespołów naukowych Durable utworzonej przez Komisję Europejską do przygotowania regionu na przyszłe zagrożenia biologiczne i pandemie.
Mój dorobek naukowy obejmuje ~140 prac w międzynarodowych wydawnictwach, takich jak Nature Medicine, Science Translational Medicine, Nucleic Acids Research, Science Signaling, PNAS, czy Cell Chemical Biology. Prace te były cytowane prawie 14 tysięcy razy, a baza Elsevier wskazuje, że zaliczam się do 2% najbardziej wpływowych naukowców na świecie.
Działalność Doradcza
Moje doświadczenie w zakresie organizacji i wsparcia nauki obejmuje współpracę z organizacjami naukowymi i wspierającymi rozwój nauki, przedstawicielami administracji rządowej i unijnej oraz politykami.
Od wielu lat współpracuję z instytucjami finansującymi naukę, nie tylko jako grantobiorca, ale również ewaluator i członek paneli eksperckich (m.in. Komisja Europejska, Europejska Rada ds. Badań Naukowych ERC, Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Agencja Badań Medycznych, Infect-ERA, Austrian Science Fund, Deutschen Forschungsgemeinschaft, National Center for Science and Technology Evaluation in Kazakhstan, Medical Research Council in South Africa, Swiss National Science Foundation). W latach 2013-2021 jako członek i jako kierownik zespołu uczestniczyłem w ewaluacji polskich jednostek naukowych.
Obecnie pełnię funkcje doradcze na poziomie Komisji Europejskiej oraz Ministerstwa Zdrowia, a w przeszłości zajmowałem się również doradztwem na poziomie samorządów lokalnych, Ministerstwa Nauki, Premiera i Prezydenta RP.
Jestem i byłem członkiem prezydiów think tanków Polskiej Akademii Nauk (choroby zakaźne, problemy zdrowotne związane ze zmianami klimatu), jak również ciał Uniwersyteckich takich jak Rada Interesariuszy Zewnętrznych SGGW.
Edukacja
Jestem aktywnym nauczycielem akademickim. W przeszłości prowadziłem liczne autorskie wykłady i seminaria (m.in., Wirusologia Medyczna, Bezpieczeństwo Biologiczne, Wirusologia Molekularna, Wirusologia Ewolucyjna). Od kilku lat skupiam się jednak bardziej na edukacji bezpośredniej i mentoringu, pracując z młodymi naukowcami, doktorantami i studentami. W czasie swojej kariery naukowej wypromowałem już kilkudziesięciu doktorów, magistrów i licencjatów. Uczestniczę również w rozwoju naukowców na dalszych szczeblach kariery akademickiej - habilitacji i profesury. Staram się również pracować blisko ludzi i komentować naukę oraz zdarzenia z życia codziennego związane z moją profesją. Czynię to zarówno poprzez wykłady popularno-naukowe, jak i bezpośredni kontakt z dziennikarzami i innymi niespecjalistami.
Doświadczenie menadżerskie
Na moje doświadczenie praktyczne składa się przede wszystkim:
- zarządzanie siecią laboratoriów UJ w klasie BSL2 i BSL3+ oraz kilkudziesięcioosobowym zespołem badawczym;
- zarządzanie dużymi projektami naukowymi realizowanymi indywidualnie oraz w konsorcjach, włączając w to duże projekty międzynarodowe;
- zarządzanie projektami infrastrukturalnymi i inwestycyjnymi;
- doświadczenie w zarządzaniu podmiotami komercyjnymi;
- aktywny udział w kolegialnych gremiach zarządzających.
Posiadam również wykształcenie kierunkowe w zakresie zarządzania, obejmujące certyfikat menadżera projektów IPMA oraz ukończone z wyróżnieniem studia executive MBA (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie / EM Normandie Business School / AESE Business School; program 2-letni z międzynarodową akredytacją EFMD). Jestem obecnie uczestnikiem programu Leadership Academy for Poland, organizowanego przez Center for Leadership.
W czerwcu 2024 roku zostałem wybrany nowym prezesem Fundacji na rzecz Nauki Polskiej z dniem 1 września 2025 roku.
Wybrane nagrody
- 2021-2024. Najbardziej wpływowe osoby w polskiej medycynie. Puls Medycyny (Lista Stu).
- 2023. Najbardziej innowacyjny naukowiec. CITTRU CTT.
- 2022. Nagroda Press Club Polska.
- 2022. Medal świętego Krzysztofa. Muzeum Krakowa.
- 2021. Promotor Polski Fundacja Teraz Polska.
- 2021. Nagroda Miasta Krakowa.
- 2021. Medal Mikołaja Kopernika. Polska Akademia Nauk.
- 2020. Człowiek Roku. Gazeta Krakowska.
- 2019. Nagroda prof. Bassalika. Polska Akademia Nauk.
- 2012. Stypendium dla Wybitnych Młodych Naukowców. Ministerstwo Nauki.
- 2008. Nagroda Tygodnika "Polityka"
- 2008. Stypendia i subwencje START i HOMING Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
- 2008. Nagroda O’Callaghana. Holenderskie Towarzystwo Chorób Zakaźnych.
Wybrane publikacje
- Despite the odds: formation of the SARS-CoV-2 methylation complex. Matsuda A. 2024. Nucleic Acids Research (Oxford University Press). 52(11):6441-6458.
- Emergence and potential transmission route of avian influenza A (H5N1) virus in domestic cats in Poland, June 2023. Rabalski et al. 2023. EuroSurveillance (European Centre for Disease Prevention and Control). 28(31):2300390.
- Acriflavine, a clinically aproved drug, inhibits SARS-CoV-2 and other betacoronaviruses. Napolitano V et al 2022. Cell Chemical Biology (Cell press). S2451-9456(21)00513-4.
- Kallikrein 13 serves as a priming protease during infection by the human coronavirus HKU1. Milewska A et al 2020. Science Signaling (Science). 13(659):eaba9902.
- Zika virus: mapping and reprogramming the entry. Owczarek K et al. 2019. Cell Communication and Signaling (Biomed Central). 17(1):41.
- Broad-spectrum antiviral GS-5734 inhibits both epidemic and zoonotic coronaviruses. Sheahan TP et al. 2017. Science Translational Medicine (Science). Vol. 9, Issue 396, eaal3653.
- Culturing the Unculturable: Human Coronavirus HKU1 Infects, Replicates, and Produces Progeny Virions in Human Ciliated Airway Epithelial Cell Cultures. Pyrc K et al. 2010. Journal of Virology (American Society for Microbiology). 84(21):11255-63.
- Mosaic structure of human coronavirus NL63, one thousand years of evolution. Pyrc K et al. 2006. Journal of Molecular Biology (Elsevier). 364(5):964-73.
- Human coronavirus NL63 employs the severe acute respiratory syndrome coronavirus receptor for cellular entry. Hofmann H et al. 2005. PNAS (United States National Academy of Sciences) . 102(22):7988-93.
- Identification of a new human coronavirus. van der Hoek L et al. 2004. Nature Medicine (Nature Publishing Group). 10(4):368-73.